De Schelleschool
Voor de sociale cohesie in een buurtschap is de aanwezigheid van een lagere school altijd heel belangrijk geweest. Opmerkelijk is dat de Schelleschool aan de Bosweg reeds in 1861 gebouwd is en tot eind twintigste eeuw heeft gefunctioneerd. De school bestaande uit drie lokalen en een huis voor het schoolhoofd had in de begintijd zo’n honderd leerlingen.
Veel scholieren kwamen uit de boerenstand, en in drukke tijden waren ze niet op school maar hielpen mee thuis op de boerderij. De leerplichtwet werd in 1900 ingevoerd.
Pas toen in 1923 er een wettelijke regeling getroffen werd om openbaar en bijzonder onderwijs gelijk te bekostigen kreeg de Schelleschool een christelijke signatuur.
Namen van schoolhoofden: Persenaire, van Lohuizen, Petten, Kramer, Witvoet en Veurtjes die vanaf 1930 schoolhoofd werd en die door de oudere bewoners als onderwijzer nog meegemaakt is. In de vijftiger jaren werd er gelegenheid geschapen om ook een kleuterklas erbij te maken. Vanaf 1955 werd T. van der Veen schoolhoofd en deed juffrouw Guittart de eerste drie klassen. Na het vertrek van Van der Veen waren de laatste drie hoofdonderwijzers Bosch, Vroegh en Oelen. En Mevr. C. G. Smeijer – Abbink heeft tot aan de opheffing in 1979-‘81 de school geleid. Het minderende aantal leerling en de uitbreiding van Zwolle-Zuid brachten met zich mee dat de kinderen uit Schelle en Oldeneel op de nieuw opgerichte lagere scholen in zuid aangewezen waren.
Het schoolgebouw kwam leeg te staan en kreeg een nieuwe bestemming: de WEZO kwam hier terecht om hun medewerkers gelegenheid te bieden eenvoudige werkzaamheden uit te voeren. Maar ook deze activiteit hield op te bestaan en enige jaren terug werd het schoolgebouw verkocht en kwam er een gezin in te wonen die op kleinschalige wijze de ruimten verhuurt voor allerlei activiteiten. De woning van het schoolhoofd was al eerder in particuliere handen gekomen.
En zo kan in vogelvlucht een summier beeld geschetst worden van de Schelleschool, ooit een bindend element in deze kleine gemeenschap.
Het inleidende stuk is geschreven door Albert Bredenhoff, oud leerling en buurtgenoot.
Ondanks dat de bewoning pas in 2013 is begonnen, heb ik het toch de hele schoolperiode beschreven.
In tegenstelling tot andere beschrijvingen heb ik hier veel geschiedenis boven tafel kunnen krijgen door krantenknipsels. Ik heb die knipsels ook zo gebruikt en niet met eigen woorden omschreven.
Ik vind dat wel wat hebben. Ik ben lang niet compleet want er is ook al eens een artikel over de school verschenen door Jan Gulikers in het Buurtjournaal van 23 maart 2020, jaargang 3, nummer 1.
Er zitten in de laatste decennia nog hiaten in de tekst die mij nog onbekend zijn, graag reageren met aanvullingen verbeteringen.
Oud leerlingen die hun herinneringen willen delen mogen die in het kort opschrijven, dan ga ik die er tussen plaatsen.
Marinus Dijk
m.dijk@ijsselzicht.eu
De gemeente Zwollerkerspel koopt in 1860 een perceel weiland in Schelle nabij het landgoed de “Schellerberg”.
De gemeente koopt het weiland van de Markte Schelle, het is in die tijd nog gemeenschappelijk weiland.
In 1861 wordt daar een openbare school met onderwijzerswoning gesticht.
De school krijgt de adres aanduiding Schelle 21.
Welk nummer de school krijgt bij de omnummering in 1910 en 1930 is niet bekend.
Bij de omnummering van buurtnummer naar straatnummer in 1949 krijgt de school Bosweg 9.
Het kadaster loopt bij het inboeken altijd een jaar achter.
1861 – 1887: Christiaan Persenaire [de eerste hoofdonderwijzer van de school]
Scan uit het gemeentelijk adres register van Zwollerkerspel.
Christiaan Persenaire huwt op 27-06-1861 in Zwolle met Adriana Broekhuizen.
Christiaan is op 13-02-1832 geboren in Vlissingen, Adriana is geboren op 14-04-1834 in Zwolle.
Zijn benoeming als Hoofdonderwijzer van de nieuw gebouwde Lagere school in Schelle zal in juli 1861 zijn.
Dit gezien zijn 25 jarig jubileum in 1886.
Het echtpaar krijgt 3 kinderen, dochter Adriana Johanna, geb. op 12-02-1862, zoon Jean Baptiste, geb. op 29-09-1863 en na 3 maanden overleden en zoon Jean Baptiste, geb. op 04-01-1866.
Adriana Broekhuizen echtgenote van Christiaan overlijdt op 28-08-1879 in Schelle.
In 1884 huwt Christiaan in Groningen met de weduwe Jantje Ogterop Kuiter.
Op 16-05-1887 overlijdt Christiaan Persenaire op 55 jarige leeftijd in Schelle.
1887 – 1899: Pieter Johannes van Lohuizen [hoofdonderwijzer].
De gemeente Zwollerkerspel gaat voortvarend te werk voor een opvolger.
Pieter Johannes van Lohuizen geb. in Almelo wordt dus benoemd als hoofdonderwijzer in Schelle.
Hij is tot dan toe hoofdonderwijzer in Epe.
Pieter huwt op 29-10-1887 in Epe met Hendrikje Krijgsman, geb. in Epe.
Er worden in Schelle drie kinderen geboren: Johanna Pieternella, geb. 24-09-1888, Everdina, geb. 09-08-1890 en Arnold Lubertus, geb. 22-07-1893.
1899 – 1923: Pieter Petten [Hoofdonderwijzer].
Mogelijk is rechts op de foto Pieter Petten.
De school krijgt nr. 2020 en de woning nr. 2021.
Door het smalle schuurtje achter de woning kan je rechtstreeks in de school komen, handig voor de hoofdonderwijzer.
Er worden ook nog een soort personeelsruimte, materiaalruimte en vergader/overblijf ruimte gemaakt.
Op de zolder van de school kun je ook komen via één van de slaapkamers boven van de woning.
De geschiedenis van de vrijheid van onderwijs is anders verlopen dan velen denken. Al ruim voor 1917 ontvingen bijzondere scholen geld van de overheid.
1920
Als gevolg van de grondwetswijziging in 1917 komt de nieuwe Lager Onderwijswet tot stand.
Met de Lager Onderwijswet van minister J.Th. de Visser werd uitvoering gegeven aan de grondwettelijke bepalingen over het onderwijs uit 1917. De wet leidt onder meer tot verkleining van de klassen, voert een zevende leerjaar in, verbetert de opleiding voor onderwijzers en laat de salarissen van onderwijzers voor rekening van het rijk komen en de kosten voor gebouwen en leermiddelen voor rekening van de gemeenten.
In 1923 gaat de Openbare lagere school in Schelle over naar het Christelijk lager onderwijs.
“De Vereniging Afdeling Zwolle der Vereniging voor Christelijk Volksonderwijs
gevestigd te Zwolle”
Per 1 april 1923 krijgt of neemt Pieter Petten ontslag als hoofdonderwijzer van de school in Schelle.
Dit vanwege de verandering van de signatuur van de school.
1923 – 1929: Y. S. Kramer [Hoofdonderwijzer].
1929 – 1930: Hendrik Witvoet, Hoofdonderwijzer, [over Hendrik Witvoet zijn [nog] geen officiële gegevens bekend dat hij in de Onderwijzerswoning gewoond zou hebben].
1930 – 1953 : J. W. Veurtjes, [Hoofdonderwijzer].
Jan Willem Veurtjes is geb. op 29-03-1888 in Deventer, hij is getrouwd op 05-11-1913 in Deventer met, Willemina Gudelia Maatman.
1953 – 1954: H. Felix, Hoofdonderwijzer, [niet bekend is of hij in de onderwijzers woning gewoond heeft].
1954 – 1966: Tjerk van der Veen [Hoofdonderwijzer].
1966 – 1972 : Jan Bosch, Hoofdonderwijzer, [heeft tijdelijk een kamer gehuurd in de boerderij Bosweg 15]
Het personeel van de lagere school en van de kleuterschool op 1 foto:
Links het hoofd Jan Bosch, naast hem zijn vrouw, dan de hoofdleidster van de kleuterschool juf Grada Schipper en rechts daarvan dhr. de Boer.
Hij gaf les aan klas 3 en 4, mevr. Bosch aan 1 en 2 en Jan Bosch aan 5 en 6.
1972 – 1974: Harry Vroegh, Hoofdonderwijzer.
1974 – 1979 : Jan Oelen, Hoofdmeester.1974 – 1979.
Foto rechts: Jan Oelen met de Klusjeskar.
Dit om klusjes te doen bij buurtgenoten.
Voordat de familie Oelen de woning gaat betrekken wordt er eerst een modernisering in de woning doorgevoerd.
CV op gas, nieuwe keuken, nieuw toilet beneden, nieuwe badkamer incl. toilet boven.
+/- 1976 uitgebreid met een Garage.
In 1979 ziet het er naar uit dat de School in Schelle haar bestaansrecht begint kwijt te raken, er zijn steeds minder leerlingen die de school in Schelle bezoeken.
Om die reden solliciteert Jan Oelen alvast op een andere baan. Hij wordt aangenomen en vertrekt van de school in Schelle om hoofd te worden van de, eerste nieuw gebouwde christelijke school in de splinternieuwe wijk Gerenlanden in Zwolle-Zuid.
In 1979 kan de familie Oelen de Schoolmeesterswoning kopen en blijven dus in Schelle wonen.
1979 – 1981 : Mevr. C. G. Smeijer – Abbink, Hoofd der School, [heeft niet in onderwijzerswoning gewoond]
Er is toch tijdelijk een ander Schoolhoofd nodig en dat wordt Mevr. C. G. Smeijer – Abbink.
Kleuterschool in Schelle.
In 1953 komt er in Schelle ook een kleuterklas bij. Die wordt gehuisvest in een leegstaand lokaal.
In 1966 wordt er een gebouwtje neergezet voor de Kleuterschool die de naam “Boskrekels” krijgt of al heeft.
In 1966 wordt mej. M. Mensink benoemd als hoofd van de kleuterschool.
Links, groepsfoto van de kleuterschool uit 1972. Rechts juf Grada Schipper.
Juf Grada Schipper heeft van van 1 oktober 1969 t/m 30 juni 1974 op “de Boskrekels” gewerkt. Ze nam ontslag om met haar man een wereldreis van 10 maanden te maken.
Omstreeks 1978/’79 stopt de Kleuterschool de “Boskrekels” in Schelle.
In 1985 wordt het gebouw aangekocht door de C.J.V. Schelle die het tot 2008 gebruiken, daarna wordt het gesloopt.
Het school gebouw krijgt na 1981 een andere bestemming.
De Wezo [de werk voorziening schap Zwolle] gaat het gebruiken.
Zo komt er bijvoorbeeld een kaarsenmakerij in. En wordt verder gebruik voor activiteiten voor mensen met een achterstand in de maatschappij.
In 2013 wordt het schoolgebouw na een paar jaar leegstand, verkocht aan de familie Trooster.
Zijn gaan er een woning in maken om er met hun drie dochters te gaan wonen. Zij verhuren een paar ruimten voor van activiteiten en/of startende ondernemers.
In 2020 of 2021 verkoopt de familie Trooster de woning met andere ruimtes aan de huidige bewoners.
Zij gaan nog flink verbouwen en isoleren. Zij wonen er anno 2024 nog.
Bron: Collectie Overijssel, Delpher, fam. Oelen, Dhr. A. Bredenhoff, Artikel in het Buurtjournaal Schelle-Oldeneel, jaargang 3 nr. 1, geschreven door J. Gulikers. Samensteller: M. Dijk.